کد مطلب:35321 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » اعتقادات

حوزه خلافت انسان تا چه حد است؟

معناي قيد (في الأرض) در آيه شريفه (اِنِي جاعِل فِي اِلأَرض خَليفةً بقره/آيه 30 اين نيست كه ميخواهد انسان كامل تنها در «زمين» خليفه او باشد. اگر انسان خليفه خدا در زمين و قلمرو خلافت او منحصر به زمين باشد، ديگر فرشتگان آسمان در برابر او ساجد نيستند چون در اين حال آنها خليفة الله در آسمان خواهند بود و از طرف ديگر لازم ميآيد كه انسان به همه نظام آفرينش آگاه نباشد.

از سجده همه فرشتگان در برابر انسان كامل معلوم ميشود او خليفة الله است در همه عوالم، چه غيب و چه شهادت، نه در خصوص زمين.

كلمه (في الارض) در آيه به اين معناست كه مبدأ سريان زمين است و او در قوس صعودي از زمين و نشئه حركت شروع ميكند و از ماده بر ميخيزد، نه اين كه موطن خلافت و قلمرو مظهريت او زمين باشد و فقط كارهايي را كه خداوند بايد در خصوص زمين بكند او در زمين ميكند. انسان كامل خليفة الله است مطلقاً، ولي آغاز پيدايش او از زمين است و كلمه «في الارض» قيد جعل است نه قيد خلافت و اين همان شجره طوبايي است كه ريشهاش ثابت و شاخههايش در آسمان است: (أَصْلُها ثابِت وَفَرْعُها فِي السَماء) ابراهيم/24 ، به طوري كه فرشتگان نيز از ميوه اين شجره يعني از علم انسان كامل استفاده ميكنند و از اين رو در برابر او سجده ميكنند. اصولاً كمال فرشتگان در اين است كه از اين درخت، ميوه بگيرند و در برابر آن خضوع كنند.

اين درخت از زمين ميرويد و نقطه آغازش زمين است، نه اين كه همانند اشجار ديگر در محدوده زمين رشد كند و شاخههايش نيز تنها در زمين باشد، بلكه شاخههايش تا سدرة المنتهي ميرود. اين درختهاي زميني است كه تغذيه ، بارور شدن و ثمر بخش شدنشان نيز در قلمرو خاك است. انسان كامل شجره طيبهاي كه سرفصلش زمين، ولي تغذيهاش از آسمان است: (وَ عَلَّم ادَمَ الأَسماء) بقرة/31. جان آدمي كه اصل حقيقت او را ميسازد، از طبيعت تغديه نميكند، بلكه فقط بدنش از طبيعت تأمين ميشود.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 6 (سيرة پيامبران(ع) در قرآن)